Bộ Khoa học và Công nghệ là cơ quan quản lý nhà nước đề xuất cơ chế, chính sách ưu đãi, hỗ trợ việc nghiên cứu vắc xin, chuyển giao công nghệ sản xuất và cơ chế thông thoáng về nghiên cứu, ứng dụng khoa học công nghệ trong lĩnh vực y tế; chủ trì, triển khai nghiên cứu và sản xuất vắc xin trong Chương trình phát triển sản phẩm quốc gia đến năm 2030; hỗ trợ đăng ký quyền sở hữu trí tuệ đối với công nghệ sản xuất vắc xin…
Văn phòng Chính phủ vừa có thông báo số 160/TB-VPCP ngày 13/6/2021 thông báo kết luận của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính tại buổi gặp mặt với các nhà khoa học, các đơn vị doanh nghiệp nghiên cứu, sản xuất vắc xin phòng Covid-19. Buổi gặp mặt diễn ra sáng ngày 07/6/2021 tại Trụ sở Chính phủ.
Nghiên cứu, sản xuất vắc xin: Khó nhưng phải làm bằng được
Theo thông báo, đến nay, công tác phòng, chống dịch đã đạt được kết quả tích cực và cơ bản chúng ta đang kiểm soát được dịch bệnh, đồng thời với việc đảm bảo các điều kiện để thực hiện "mục tiêu kép", được cộng đồng quốc tế ghi nhận, đánh giá cao. Trong thời gian tới, cần phải tiếp tục thực hiện nghiêm phương châm "5K + vắc xin" và ứng dụng công nghệ chặt chẽ, rộng rãi trong đó vắc xin có ý nghĩa chiến lược, lâu dài và quyết định. Ngay từ khi có dịch Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo nghiên cứu, chuyển giao công nghệ, sản xuất vắc xin trong nước nói chung và đặc biệt là vắc xin phòng Covid-19 nói riêng.
Vắc xin có tính chất quyết định, chiến lược, lâu dài trong phòng, chống dịch nói chung và trong phòng, chống dịch Covid-19 nói riêng, đồng thời phải nằm trong chiến lược tổng thể nghiên cứu, chuyển giao công nghệ, sản xuất vắc xin để vừa chủ động trong phòng, chống dịch vừa tiết kiệm ngân sách nhà nước cả trước mắt và lâu dài. Trong triển khai chiến lược vắc xin, cần thực hiện đồng bộ, bao gồm: mua, nghiên cứu, chuyển giao công nghệ, sản xuất vắc xin trong nước đồng thời tổ chức, triển khai chiến dịch tiêm vắc xin kịp thời, an toàn, hiệu quả.
Nhận thức nghiên cứu, chuyển giao công nghệ và sản xuất vắc xin vừa là sản phẩm xã hội vừa là sản phẩm thương mại. Do đó, mọi chiến lược, kế hoạch, chính sách phải phù hợp với tính chất xã hội, tính chất thương mại của vắc xin. Sản xuất vắc xin góp phần phát triển công nghiệp Dược, một thế mạnh của nước ta. Cần quán triệt "Phát triển công nghiệp Dược làm nền tảng cho phát triển vắc xin, đáp ứng yêu cầu tích cực chủ động chăm sóc, bảo vệ sức khỏe, tính mạng của người dân" và tiết kiệm ngân sách cho nhà nước.
Kế thừa và phát triển sự chỉ đạo của các thế hệ lãnh đạo về phát triển vắc xin, phát huy hiệu quả, thành tựu đã đạt được trong công tác phòng, chống dịch bệnh, sản xuất vắc xin của nhiều thế hệ các nhà khoa học và cơ sở sản xuất vắc xin thời gian qua; đồng thời khắc phục bằng được các hạn chế bất cập cả về nhận thức, về tư tưởng lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức thực hiện để đầu tư, tập trung nghiên cứu, chuyển giao công nghệ sản xuất vắc xin trong nước.
Thủ tướng nhấn mạnh, việc nghiên cứu, chuyển giao, sản xuất vắc xin là khó khăn, thách thức nhưng phải làm bằng được vì có sản xuất được vắc xin mới chủ động trong phòng chống dịch và chăm sóc, bảo vệ sức khỏe, tính mạng của người dân. Cần có quyết tâm cao và niềm tin là Việt Nam sẽ sản xuất được vắc xin phòng Covid-19, để người dân tin, tích cực tham gia, đóng góp nguồn lực vào nghiên cứu, chuyển giao công nghệ sản xuất và tham gia thử nghiệm, sử dụng vắc xin.
Thủ tướng lưu ý, những việc càng khó, phức tạp, nhạy cảm đặc biệt liên quan đến tính mạng, sức khỏe của người dân thì càng phải giữ đúng nguyên tắc, quy trình, quy định, phát huy dân chủ, huy động trí tuệ tập thể, bàn bạc kỹ càng thống nhất, lắng nghe, tiếp thu đầy đủ ý kiến đóng góp của các nhà khoa học, nhà quản lý, nhà sản xuất để quyết định thực hiện.
Song song với việc nghiên cứu, chuyển giao, sản xuất, phải đẩy mạnh thử nghiệm theo quy trình nghiêm ngặt, chặt chẽ, kỹ lưỡng và xây dựng chương trình, kế hoạch, chiến dịch tiêm chủng vắc xin kịp thời, an toàn, hiệu quả.
Thủ tướng Phạm Minh Chính trao đổi với các đơn vị nghiên cứu, sản xuất vắc xin phòng COVID-19 trong nước
Tạo điều kiện thuận lợi nhất cho nghiên cứu, sản xuất vắc xin phòng Covid-19
Về nhiệm vụ, giải pháp trong thời gian tới, Thủ tướng yêu cầu phải xây dựng Chiến lược, Chương trình Quốc gia, Kế hoạch lâu dài, toàn diện để nghiên cứu sản xuất, chuyển giao công nghệ vắc xin, đặc biệt là vắc xin phòng COVID-19. Đồng thời, tập trung tháo gỡ kịp thời những khó khăn, vướng mắc về pháp lý, cơ chế, chính sách trên tinh thần bám sát thực tiễn, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho việc nghiên cứu, chuyển giao công nghệ và sản xuất vắc xin; vướng mắc liên quan đến cấp nào thì đề xuất cấp đó giải quyết theo phương châm 3 không: "không nói không, không nói khó, không nói có mà không làm"; cái gì đã chín, đã rõ, đã được thực tiễn chứng minh là đúng, thực hiện có hiệu quả, được đa số đồng tình thì triển khai ngay; cái gì chưa có quy định hoặc đã có quy định nhưng không còn phù hợp với thực tiễn thì mạnh dạn làm thí điểm, vừa làm, vừa hoàn thiện, mở rộng dần, không cầu toàn, không nóng vội.
Triển khai nhiều giải pháp huy động nguồn lực tài chính, kinh phí cho nghiên cứu, sản xuất vắc xin, trong đó phải có giải pháp hợp tác công - tư trên nguyên tắc hài hòa, hợp lý, hiệu quả giữa lợi ích Nhà nước, Nhà khoa học và Doanh nghiệp, đó là nguyên tắc. Đối với từng Chương trình, Dự án cụ thể, phải thảo luận thống nhất được về nguyên tắc và kết quả hài hòa lợi ích và chia sẻ rủi ro giữa ba nhà: Nhà nước - Nhà khoa học - Doanh nghiệp để triển khai thực hiện.
Thủ tướng giao Bộ Khoa học và Công nghệ chủ trì cùng Bộ Y tế, các Bộ ngành có liên quan đề xuất ban hành và ban hành ngay cơ chế, chính sách để tập hợp, thu hút các nhà khoa học; khích lệ, phát huy lòng yêu nước, tự hào, tự tôn dân tộc; đồng thời có chế độ đãi ngộ, động viên, khen thưởng phù hợp, kịp thời để các nhà khoa học trong nước, ngoài nước cùng tham gia, đóng góp cho việc nghiên cứu, sản xuất vắc xin, chuyển giao công nghệ sản xuất vắc xin với quy định rõ ràng, công khai, minh bạch. Có chính sách nuôi dưỡng, duy trì, phát triển một cách lâu dài, ổn định các nhà khoa học nghiên cứu, sản xuất vắc xin chân chính.
Nghiên cứu, ban hành quy trình thử nghiệm, đánh giá, cấp phép vắc xin theo thủ tục rút gọn nếu quy trình luật pháp cho phép trên tinh thần "chống dịch như chống giặc" nhưng phải tuân thủ nguyên tắc khoa học, bám sát thực tiễn, bảo đảm kịp thời, an toàn, minh bạch, khách quan và phục vụ hiệu quả chăm sóc và bảo vệ sức khỏe của nhân dân. Bảo đảm phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan, đơn vị, trước hết là các nhà khoa học, nhà quản lý, doanh nghiệp và người dân.
Thủ tướng yêu cầu công tác tuyên truyền phải đúng hướng, hiệu quả, bám sát quan điểm chỉ đạo của Bộ Chính trị "Người Việt Nam dùng hàng Việt Nam"; đẩy mạnh tuyên truyền để người dân có cảm hứng, tin tưởng và ủng hộ chủ trương sản xuất và tiêm vắc xin do Việt Nam sản xuất.
Ứng dụng KH&CN trong lĩnh vực y tế
Thủ tướng giao Ban chỉ đạo Quốc gia về phòng, chống dịch làm đầu mối chỉ đạo nghiên cứu, chuyển giao công nghệ, sản xuất vắc xin. Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam, Trưởng Ban Chỉ đạo Quốc gia phòng, chống dịch Covid-19 trực tiếp chỉ đạo việc xây dựng Chương trình Quốc gia về vắc xin nói chung, trong đó trước mắt đặc biệt chú ý nghiên cứu sản xuất vắc xin phòng Covid-19.
Bộ Y tế, cơ quan quản lý nhà nước về vắc xin, chỉ đạo thực hiện nhiệm vụ chuyển giao công nghệ, sản xuất, tổ chức chiến dịch tiêm vắc xin phòng Covid-19, thành lập trung tâm nghiên cứu, sản xuất vắc xin quốc gia đạt tiêu chuẩn quốc tế; đề xuất cấp có thẩm quyền những vấn đề còn vướng mắc để tháo gỡ kịp thời. Phối hợp với các Bộ, ngành liên quan dự báo tình hình, cân đối cung cầu hợp lý vắc xin tránh tình trạng "lúc thiếu, lúc thừa không đúng lúc" để điều tiết chính sách vĩ mô kịp thời, hiệu quả.
Bộ Khoa học và Công nghệ là cơ quan quản lý nhà nước đề xuất cơ chế, chính sách ưu đãi, hỗ trợ việc nghiên cứu vắc xin, chuyển giao công nghệ sản xuất và cơ chế thông thoáng về nghiên cứu, ứng dụng khoa học công nghệ trong lĩnh vực y tế; chủ trì, triển khai nghiên cứu và sản xuất vắc xin trong Chương trình phát triển sản phẩm quốc gia đến năm 2030; hỗ trợ đăng ký quyền sở hữu trí tuệ đối với công nghệ sản xuất vắc xin; phối hợp với Bộ Y tế trong việc xây dựng Trung tâm nghiên cứu, chuyển giao công nghệ sản xuất vắc xin, Trung tâm thử nghiệm tiền lâm sàng và lâm sàng; nhưng chú ý vấn đề quy hoạch sản xuất và phát huy hiệu quả hợp tác công tư.
Thủ tướng Chính phủ giao Bộ KH&CN đề xuất cơ chế, chính sách ưu đãi, hỗ trợ việc nghiên cứu vắc xin, ứng dụng KH&CN trong lĩnh vực y tế.
Bộ Tài chính khẩn trương nghiên cứu bổ sung cơ chế, chính sách về tiêu chuẩn, điều kiện, chế độ trong công tác phòng, chống dịch Covid-19 và trong nghiên cứu, chuyển giao công nghệ, sản xuất vắc xin phòng Covid-19.
Các Bộ, ngành khác căn cứ chức năng, nhiệm vụ được giao chủ động phối hợp chặt chẽ với Bộ Y tế, Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Tài chính, Bộ Kế hoạch và Đầu tư tổ chức triển khai thực hiện các nhiệm vụ đã nêu thiết thực, có hiệu quả.
Các kiến nghị về đầu tư, sử dụng nguồn lực, cơ chế, chính sách,…của các nhà khoa học, nhà quản lý, nhà sản xuất vắc xin là chính đáng, phù hợp với tình hình, Chính phủ giao đồng chí Phó Thủ tướng Vũ Đức Đam thay mặt Chính phủ xử lý giải quyết và báo cáo Thường trực Chính phủ.
